4. 1. 1
Santuṭṭhisuttaṃ
 
284. [PTS Page 194] [\q 194/] sāvatthiyaṃ -
Santuṭṭhoyaṃ bhikkhave, kassapo itarītarena cīvarena, itarītaracīvarasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, na ca cīvarahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati, aladdhā ca cīvaraṃ na paritassati. Laddhā ca cīvaraṃ agadhito1 amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati.
 
Santuṭṭhoyaṃ bhikkhave, kassapo itarītarena piṇḍapātena, itarītarapiṇḍapātasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī. Na ca piṇḍapātahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati, aladdhā ca piṇḍapātaṃ na paritassati. Laddhā ca piṇḍapātaṃ agadhito1 amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati.
 
Santuṭṭhoyaṃ bhikkhave, kassapo itarītarena senāsanena, itarītarasenāsanasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, na ca senāsana hetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati aladdhā ca senāsanaṃ na paritassati. Laddhā ca senāsanaṃ agadhito1 amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati.
 
Santuṭṭhoyaṃ bhikkhave, kassapo itarītarena gilānapaccayabhesajjaparikkhārena, itarītaragilānapaccayabhesajjaparikkhārasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, na ca gilānapaccayabhesajjaparikkhārahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati. Aladdhā ca gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ na paritassati. Laddhā ca gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ agadhito, amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati.
 
Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ, santuṭṭhā bhavissāma itarītarena cīvarena, itarītaracivirasantuṭṭhiyā vaṇṇavādino. [PTS Page 195 {jtb}] Na ca cīvarahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjissāma. Aladdhā ca cīvaraṃ na paritassissāmaṃ2. Laddhā ca cīvaraṃ agadhitā amucchitā anajjhāpannā ādinavadassāvino nissaraṇapaññā paribhuñjissāma. * Santuṭṭhā bhavissāma itarītarena piṇḍapātena, itarītarapiṇḍapātasantuṭṭhiyā vaṇṇavādino. Na ca piṇḍapātahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjissāma. Aladdhā ca piṇḍapātaṃ na paritassissāmaṃ laddhā ca piṇḍapātaṃ agadhitā amucchitā anajjhāpannā ādīnavadassāvino nissaraṇapaññā paribhuñchissāma. Santuṭṭhā bhavissāma itarītarena senāsanena, itarītarasenāsanasantuṭṭhiyā vaṇṇavādino. Na ca senāsanahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjissāma. Aladdhā ca senāsanaṃ na paritassissāmaṃ. Laddhā ca senāsanaṃ agadhitā amucchitā anajjhāpannā ādīnavadassāvino nissaraṇapaññā paribhuñjissāma. Santuṭṭhā bhavissāma itarītarena gilānapaccayabhesajjaparikkhārena, itarītaragilānapaccayabhesajjaparikkhārasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādino. Na ca gilānapaccayabhesajjaparikkhārahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjissāma. Aladdhā ca gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ na paritassissāma. Laddhā ca gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ agadhitā amucchitā anajjhāpannā ādīnavadassāvino nissaraṇapaññā paribhuñjissāmā'ti. Evaṃ hi kho bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
 
Kassapena vā hi vo bhikkhave, ovadissāmi, yo vā panassa3 kassapasadiso ovaditehi ca pana vo tathattāya paṭipajjitabbanti.
 
------------------------
1. Agathito - sīmu, sī 1, 2
2. Na ca paritassissāma - machasaṃ * dissateyaṃ antaritapāṭho sabbattha. Tathāpi na yujjati viya khāyati.
3. Yo vā pana - sīmu.
 
[BJT Page 300] [\x 300/]
 
4. 1. 2
Anottāpisuttaṃ
 
285. Evaṃ me sutaṃ, ekaṃ samayaṃ āyasmā ca mahākassapo āyasmā ca sāriputto bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye. Atha kho āyasmā sāriputto sāyaṇhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā mahākassapo tenupasaṃkami. Upasaṅkamitvā āyasmantā mahākassapena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavoca:
 
''Vuccati hidaṃ āvuso kassapa, anātāpī anottāpī1 abhabbo sambodhāya, abhabbo nibbānāya, abhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya, ātāpī ca [PTS Page 196] [\q 196/] ottāpī ca bhabbo, sambodhāya, bhabbo nibbānāya, bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāyā''ti.
 
''Kittāvatā nu kho āvuso, anātāpī hoti anottāpī1 abhabbo sambodhāya, abhabbo nibbānāya, abhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya? Kittāvatā ca panāvuso, ātāpī hoti ottāpī bhabbo sambodhāya, bhabbo nibbānāya, bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāyā''ti?
 
Idhāvuso, bhikkhu anuppannā me pāpakā akusalā dhammā uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyunti na ātappaṃ karoti. Uppannā me pāpakā akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyunti na ātappaṃ karoti. Anuppannā me kusalā dhammā nūppajjamānā2 anatthāya saṃvatteyyunti na ātappaṃ karoti. Uppannā me kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya saṃvatteyyunti na ātappaṃ karoti. Evaṃ kho āvuso, anātāpī hoti.
 
Kathañcāvuso, anottāpī1 hoti?
 
Idhāvuso, bhikkhu anuppannā me pāpakā akusalā dhammā uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyunti na ottapati.3 Uppannā me pāpakā akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyunti na ottapati.3 Anuppannā me kusalā dhammā nūppajjamānā2 anatthāya saṃvetteyyunti na ottapati.3 Uppannā me kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya saṃvatteyyunti na ottapati. 3 [PTS Page 197] [\q 197/] evaṃ kho āvuso anottāpī1 hoti.
Evaṃ kho āvuso, anātāpī anottāpī1 abhabbo sambodhāya, abhabbo nibbānāya, abhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya.
 
--------------------
1. Anottāppi-machasaṃ 2. Anuppajjamānā-syā, sī 2 3. Ottappati-machasaṃ. [Pts]
 
[BJT Page 302] [\x 302/]
 
Katañcāvuso, ātāpī hoti?
 
Idhāvuso, bhikkhu anuppannā me pāpakā akusalā dhammā uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyunti ātappaṃ karoti. Uppannā me pāpakā akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyunti ātappaṃ karoti. Anuppannā me kusalā dhammā nūppajjamānā2 anatthāya saṃvatteyyunti ātappaṃ karoti. Uppannā me kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya saṃvatteyyunti ātappaṃ karoti. Evaṃ kho āvuso, ātāpī hoti.
 
Kathañcāvuso, ottāpī hoti?
 
Idhāvuso, bhikkhu anuppannā me pāpakā akusalā dhammā uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyunti ottapati. Uppannā me pāpakā akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyunti ottapati. Anuppannā me kusalā dhammā nūppajjamānā anatthāya saṃvetteyyunti ottapati. Uppannā me kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya saṃvatteyyunti ottapati. Evaṃ kho āvuso ottāpī hoti.
 
Evaṃ kho āvuso, ātāpī ottāpī1 bhabbo sambodhāya, bhabbo nibbānāya, bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamayā'ti.
 
4. 1. 3
Candūpamasuttaṃ
 
286. Sāvatthiyaṃ -
Candūpamā bhikkhave, kulāni upasaṅkamatha apakasseva [PTS Page 198] [\q 198/] kāyaṃ, apakassa2 cittaṃ, niccanavakā kulesu3 appagabbhā. Seyyathāpi bhikkhave, puriso charūdapānaṃ vā olokeyya pabbatavisamaṃ vā nadīviduggaṃ vā apakasseva kāyaṃ, apakassa cittaṃ, evameva kho bhikkhave, candūpamā kulāni upasaṅkamatha apakasseva kāyaṃ apakassa2 cittaṃ, niccanavakā kulesu appagabbhā. Kassapo bhikkhave, candūpamo kulāni upasaṅkamati apakasseva kāyaṃ apakassa2 cittaṃ, niccanavako kulesu appagabbho.
 
Taṃ kimmaññatha bhikkhave, kathaṃrūpo bhikkhu arahati kulāni upasaṅkamitunti?
 
''Bhagavammūlakā no bhante dhammā, bhagavannettikā, bhagavampaṭisaraṇā. Sādhu vata bhante, bhagavantaññeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho. Bhagavato sutvā bhikkhu dhāressantī''ti.
 
-----------------
1. Ottappī-machasaṃ, 2. Apakasseva-sīmu, 3. Niccaṃ navyā kulesu- sī2.
 
[BJT Page 304] [\x 304/]
 
Atha kho bhagavā ākāse pāṇiṃ cālesi. Seyyathāpi bhikkhave, ayaṃ ākāse pāṇi na sajjati, na gayhati. Na bajjhati. Evameva kho bhikkhave, yassa kassaci bhikkhuno kulāni upasaṅkamato kulesu cittaṃ na sajjati, na gayhati na bajjhati, ''labhantu lābhakāmā, puññakāmā karontu pana puññānī''ti. Yathā sakena lābhena attamano hoti sumano, evaṃ paresaṃ lābhena attamano hoti sumano. Evarūpo kho bhikkhave, bhikkhu arahati kulāni upasaṅkamituṃ. Kassapassa bhikkhave, kulāni upasaṅkamato kulesu cittaṃ na sajjati, na gayhati, na bajjhati ''labhantu lābhakāmā, puññakāmā karontu pana puññānī''ti. Yathā sakena lābhena attamano hoti sumano, evaṃ paresaṃ lābhena attamano hoti sumano. Evarūpo kho bhikkhave, bhikkhū arahati kulāni upasaṅkamituṃ.
 
[PTS Page 199] [\q 199/] taṃ kiṃ maññatha bhikkhave, kathaṃ rūpassa bhikkhuno aparisuddhā dhammadesanā hoti, kathaṃ rūpassa bhikkhuno parisuddhā dhammadesanā hotī'ti? ''Bhagavammūlakā no bhante, dhammā, bhagavannettikā bhagavampaṭisaraṇā. Sādhu vata bhante, bhagavantaññeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī''ti.
 
Tena hi bhikkhave suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmī'ti. Evaṃ bhante'ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca:
 
Yo hi koci bhikkhave, bhikkhū evañcitto paresaṃ dhammaṃ deseti: ''aho vata me dhammaṃ suṇeyyuṃ, sutvā ca pana dhammaṃ pasīdeyyuṃ, pasannā ca pana me pasannākāraṃ kareyyu''nti. Evarūpassa kho bhikkhave, bhikkhuno aparisuddhā dhammadesanā hoti.
Yo ca kho bhikkhave, bhikkhū evañcitto paresaṃ dhammaṃ deseti: ''svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī'ti. Aho vata me dhammaṃ suṇeyyuṃ, sutvā ca pana dhammaṃ ājāneyyuṃ, ājānitvā ca pana tathattāya paṭipajjeyyu''nti. Iti dhammasudhammataṃ paṭicca paresaṃ dhammaṃ deseti. Kāruññaṃ paṭicca paresaṃ dhammaṃ deseti. Anuddayaṃ paṭicca paresaṃ dhammaṃ deseti. Anukampaṃ upādāya paresaṃ dhammaṃ deseti. Evarūpassa kho bhikkhave, bhikkhuno parisuddhā dhammadesanā hoti.
 
Kassapo bhikkhave, evaṃcitto paresaṃ dhammaṃ deseti: ''svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī'ti. Aho vata [PTS Page 200] [\q 200/] me dhammaṃ suṇeyyuṃ, sutvā ca pana dhammaṃ ājāneyyuṃ, ājānitvā ca pana tathattāya paṭipajjeyyu''nti. Iti dhammasudhammataṃ paṭicca paresaṃ dhammaṃ deseti. Kāruññaṃ paṭicca paresaṃ dhammaṃ deseti. Anuddayaṃ paṭicca paresaṃ dhammaṃ deseti. Anukampaṃ upādāya paresaṃ dhammaṃ deseti. 1
 
Kassapena vā hi vo bhikkhave, ovadissāmi, yo vā panassa kassapasadiso. Ovaditehi ca pana vo tathattāya paṭipajjitabbanti.
 
---------------------
1. Kāruññaṃ paṭicca anuddayaṃ paṭicca anukampaṃ upādāya paresaṃ dhammaṃ deseti - machasaṃ
 
[BJT Page 306] [\x 306/]
 
4. 1. 4
Kulūpagasuttaṃ
 
287. Sāvatthiyaṃ -
Taṃ kiṃ maññatha bhikkhave, kathaṃrūpo bhikkhū arahati kulūpago hotuṃ, kathaṃrūpo bhikkhū arahati na kulupago1 hotunti? ''Bhagavammūlakā no bhante, dhammā bhagavannettikā bhagavampaṭisaraṇā. Sādhu vata bhante, bhagavantaññeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī''ti.
 
Tena hi bhikkhave suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmī'ti. Evaṃ bhante'ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca:
 
Yo hi koci bhikkhave, bhikkhu evaṃcitto kulāni upasaṅkamati: ''dentuyeva me, mā nādaṃsu.2 Bahuññeva3 me dentu mā thokaṃ. Paṇitaññeva me dentu mā lūkhaṃ. Sīghaññeva me dentu mā dandhaṃ. Sakkaccaññeva me dentu mā asakkacca''nti. Tassa ce bhikkhave, bhikkhuno evaṃ cittassa kulāni upasaṅkamato na denti, tena bhikkhu sandīyati. So tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Thokaṃ denti no bahukaṃ, tena bhikkhu sandīyati, so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Lūkhaṃ denti no paṇītaṃ, tena bhikkhu sandīyati. So tato nidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Dandhaṃ denti no sīghaṃ, tena bhikkhu sandīyati. So tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Asakkaccaṃ denti no sakkaccaṃ. Tena bhikkhu sandīyati. [PTS Page 201] [\q 201/] so tato nidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Evarūpo kho bhikkhave, bhikkhū na arahati kulūpago hotuṃ.
 
Yo ca kho bhikkhave, bhikkhu evaṃcitto kulāni upasaṅkamati ''taṃ kutettha labbhā parakulesu-dentu yeva me, mā nādaṃsu bahuññeva me dentu mā thokaṃ. Paṇītaññeva me dentu mā lūkhaṃ. Sīghaññeva me dentu mā dandhaṃ sakkaccaññeva me dentu mā asakkacca''nti. Tassa me bhikkhave, bhikkhuno evaṃcittassa kulāni upasaṅkamato na denti. Tena bhikkhu na sandīyati. So na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Thokaṃ denti no bahukaṃ, tena bhikkhu na sandīyati. So na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Lūkhaṃ denti no paṇītaṃ, tena bhikkhu na sandīyati. So na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Dandhaṃ denti. No sīghaṃ, tena bhikkhu na sandīyati. So na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Asakkaccaṃ denti no sakkaccaṃ, tena bhikkhu na sandīyati. So na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Evarūpo kho bhikkhave bhikkhu arahati kulūpago hotuṃ.
 
Kassapo bhikkhave, evaṃcitto kulāni upasaṅkamati: ''taṃ kutettha labbhā parakulesu-dentu yeva me, mā nādaṃsu, bahuññeva me dentu mā thokaṃ, paṇītaññeva me dentu, mā lūkhaṃ, sīghaññeva me dentu mā dandhaṃ, sakkaccaññeva me dentu, '' mā asakkaccanti.
 
-----------------------
 
1. Kulūpako - machasaṃ, syā 2. Mā adaṃsu - sīmu, sī 1, 2
3. Subahuññeva - sī 1, 2 bahukaññeva - machasaṃ, syā, [pts]
 
[BJT Page 308] [\x 308/]
 
Tassa ce bhikkhave, kassapassa evaṃcittassa kulāni upasaṅkamato na denti, tena kassapo na sandīyati. So na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Thokaṃ denti no bahukaṃ, tena kassapo na sandīyati. So na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Lūkhaṃ denti no paṇītaṃ, tena kassapo na sandīyati. So na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Dandhaṃ denti no sīghaṃ, tena kassapo na sandīyati. [PTS Page 202] [\q 202/] so na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Asakkaccaṃ denti no sakkaccaṃ, tena kassapo na sandīyati. So na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
 
Kassapena vā hi vo te bhikkhave, ovadissāmi, yo vā panassa kassapasadiso. Ovaditehi ca pana te tathattāya paṭipajjitabbanti.
 
4. 1. 5
Jiṇṇasuttaṃ
 
288. Evaṃ me sutaṃ: ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veluvane kalandaka nivāpe.
Atha kho āyasmā mahākassapo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ mahākassapaṃ bhagavā etadavoca: jiṇṇosidāni tvaṃ kassapa. Garukāni kho te1 imāni sāṇāni paṃsukūlāni nibbasanāni. Tasmātiha tvaṃ kassapa, gahapatikāni ceva cīvarāni dhārehi, nimantaṇesu2 ca bhuñjāhi, mamañca santike viharāhī'ti.
 
Ahaṃ kho bhante, dīgharattaṃ āraññako ceva āraññakattassa ca vaṇṇavādī, piṇḍapātiko ceva piṇḍapātikattassa ca vaṇṇavādī, paṃsukūliko ceva paṃsukūlikattassa ca vaṇṇavādī, tecīvariko ceva tecīvarikattassa ca vaṇṇavādī, appiccho ceva appicchatāya ca vaṇṇavādī, santuṭṭho ceva santuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, pavivitto ceva pavivekassa ca vaṇṇavādī, asaṃsaṭṭho ceva asaṃsaggassa ca vaṇṇavādī, āraddhaviriyo ceva viriyārambhassa ca vaṇṇavādī.
 
Kimpana tvaṃ kassapa, atthavasaṃ sampassamāno dīgharattaṃ āraññako ceva āraññakatassa ca vaṇṇavādī, piṇḍapātiko ceva piṇḍapātikassa ca vaṇṇavādī, paṃsukūliko ceva paṃsukūlikattassa ca vaṇṇavādī, tecīvariko ceva tecīvarikattassa ca vaṇṇavādī, appiccho ceva appicchatāya ca vaṇṇavādī, santuṭṭho ceva santuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, pavivitto ceva pavivekassa ca vaṇṇavādī, asaṃsaṭṭho ceva asaṃsaggassa ca vaṇṇavādī, āraddhaviriyo ceva viriyārambhassa ca vaṇṇavādī'ti?
 
----------------
 
1. Garukāni ca te - machasaṃ, syā, [pts.]
2. Nimantanāni - machasaṃ, syā, [pts]
 
[BJT Page 310] [\x 310/]
 
''Dve khohaṃ bhante, atthavase sampassamāno dīgharattaṃ āraññako ceva āraññakattassa ca vaṇṇavādī, [PTS Page 203] [\q 203/] piṇḍapātiko ceva piṇḍapātikassa ca vaṇṇavādī, paṃsukūliko ceva paṃsukūlikattassa ca vaṇṇavādī, tecīvariko ceva tecīvarikattassa ca vaṇṇavādī, appiccho ceva appicchatāya ca vaṇṇavādī, santuṭṭho ceva santuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, pavivitto ceva pavivekassa ca vaṇṇavādī, asaṃsaṭṭho ceva asaṃsaggassa ca vaṇṇavādī, āraddhaviriyo ceva viriyārambhassa ca vaṇṇavādī: attanā ca diṭṭhadhammasukhavihāraṃ sampassamāno - pacchimañcajanataṃ anukampamāno 'appeva nāma pacchimā janatā diṭṭhānugatiṃ āpajjeyya.1 Ye kira te ahesuṃ buddhānubuddhasāvakā, te dīgharattaṃ āraññakā ceva ahesuṃ āraññakattassa ca vaṇṇavādino. Piṇḍapātikā ceva ahesuṃ piṇḍapātikattassa ca vaṇṇavādino. Paṃsukūlikā ceva ahesuṃ paṃsukūlikattassa ca vaṇṇavādino. Tecīvarikā ceva ahesuṃ tecīvarikattassa ca vaṇṇavādino. Appicchā ceva ahesuṃ appicchassa ca vaṇṇavādino. Santuṭṭhā ceva ahesuṃ. Santuṭṭhassa ca vaṇṇavādino. Pavivittā ceva ahesuṃ pavivittassa ca vaṇṇavādino. Asaṃsaṭṭhā ceva ahesuṃ asaṃsaṭṭhassa ca vaṇṇavādino. Āraddhaviriyā ceva ahesuṃ viriyārambhassa ca vaṇṇavādino'ti. Te tathattāya paṭipajjissanti. Tesaṃ taṃ bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāya. ''
 
Ime khohaṃ bhante, dve atthavase sampassamāno dīgharattaṃ āraññako ceva āraññakattassa ca vaṇṇavādī, piṇḍapātiko ceva piṇḍapātikassa ca vaṇṇavādī, paṃsukūliko ceva paṃsukūlikattassa ca vaṇṇavādī, tecīvariko ceva tecīvarikattassa ca vaṇṇavādī, appiccho ceva appicchatāya ca vaṇṇavādī, santuṭṭho ceva santuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, pavivitto ceva pavivekassa ca vaṇṇavādī, asaṃsaṭṭho ceva asaṃsaggassa ca vaṇṇavādī, āraddhaviriyo ceva viriyārambhassa ca vaṇṇavādī'ti.
 
Sādhu, sādhu, kassapa, bahujanahitāya kira tvaṃ kassapa, paṭipanno bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Tasmātiha tvaṃ kassapa, sāṇāni ceva paṃsukūlāni dhārehi nibbasanāni, piṇḍāya ca carāhi, araññe ca viharāhī'ti.
 
4. 1. 6
Ovādasuttaṃ
 
289. Rājagahe -
Atha kho āyasmā mahākassapo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ mahā kassapaṃ bhagavā etadavoca: ovada kassapa, bhikkhū. Karohi kassapa, bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ. Ahaṃ vā [PTS Page 204] [\q 204/] kassapa, bhikkhū ovadeyyaṃ tvaṃ vā, ahaṃ vā bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ kareyyaṃ tvaṃ vā'ti.
 
Dubbacā kho bhante bhagavā, etarahi bhikkhū dovacassakaraṇehi dhammehi samannāgatā, akkhamā, appadakkhiṇaggāhino anusāsaniṃ. Idhāhaṃ bhante, addasaṃ bhaṇḍuñca nāma bhikkhuṃ ānandassa saddhivihāriṃ, ābhiñjikañca nāma bhikkhuṃ anuruddhassa saddhivihāriṃ, aññamaññaṃ sutena accāvadante ''ehi bhikkhu, ko bahutaraṃ bhāsissati, ko sundarataraṃ bhāsissati, ko cīrataraṃ bhāsissatī''ti.
 
--------------------1 Āpajjeyyuṃ - machasaṃ
 
[BJT Page 312] [\x 312/]
 
Atha kho bhagavā aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi: ''ehi tvaṃ bhikkhu, mama vacanena bhaṇḍuñca bhikkhuṃ ānandassa saddhiṃ vihāriṃ, ābhiñjikañca bhikkhuṃ anuruddhassa saddhivihāriṃ āmantehi satthā āyasmante āmantetī''ti. Evaṃ bhante'ti kho so bhikkhū bhagavato paṭissutvā yena te bhikkhū tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca: ''satthā āyasmante āmantetī''ti. 'Evamāvuso'ti kho te bhikkhū tassa bhikkhuno paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne kho pana te bhikkhū bhagavā etadavoca: saccaṃ kira tumhe bhikkhave, aññamaññaṃ sutena accāvadatha, ''ehi bhikkhu ko bahutaraṃ bhāsissati, ko sundarataraṃ bhāsissati, ko cirataraṃ bhāsissatī''ti evaṃ bhante'ti.
 
Kinnu me tumhe bhikkhave, evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānātha? ''Etha tumhe bhikkhave, aññamaññaṃ sutena accāvadatha: ehi bhikkhu, ko bahutaraṃ bhāsissati, ko sundarataraṃ bhāsissati, ko cirataraṃ bhāsissatī''ti. [PTS Page 205 [\q 205/] '@]nā hetaṃ bhante, no ce kira tumhe bhikkhave, evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānātha, atha kiñcarahi tumhe moghapurisā, kiṃ jānantā kiṃ passantā evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitā samānā aññamaññaṃ sutena accāvadatha: ''ehi bhikkhu ko bahutaraṃ bhāsissati, ko sundarataraṃ bhāsissati, ko cirataraṃ bhāsissatī''ti.
 
Atha kho te bhikkhū bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ: accayo no bhante, accagamā yathā bāle, yathā mūḷhe, yathā akusale ye mayaṃ evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitā samānā aññamaññaṃ sutena accāvadimhā ''ehi bhikkhu ko bahutaraṃ bhāsissati, ko sundarataraṃ bhāsissati, ko cirataraṃ bhāsissatī''ti. Tesaṃ no bhante, bhagavā accayaṃ accayato patigaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā'ti.
 
Taṅgha tumhe bhikkhave, accayo accagamā, yathā bāle yathā mūḷhe yathā akusale, ye1 tumhe evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitā samānā aññamaññaṃ sutena accāvadittha: ''ehi bhikkhu, kho bahutaraṃ bhāsissati, ko sundarataraṃ bhāsissati, ko cirataraṃ bhāsissatī''ti. Yato ca kho tumhe bhikkhave, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarotha, taṃ vo mayaṃ accayaṃ paṭigaṇhāma.2 Vuddhi hesā bhikkhave, ariyassa vinaye yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiñca saṃvaraṃ āpajjatī'ti.
 
--------------------
1. Yaṃ - sī 1
2. Paṭiggaṇhāma - machasaṃ
 
[BJT Page 314] [\x 314/]
 
4. 1. 7
Dutiyaovādasuttaṃ
 
290. Sāvatthiyaṃ-1
Atha kho āyasmā mahākassapo yenana bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ mahākassapaṃ bhagavā etadavoca: ovada kassapa bhikkhū, karohi kassapa bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ. Ahaṃ vā [PTS Page 206] [\q 206/] kassapa bhikkhū ovadyeṃ, tvaṃ vā. Ahaṃ vā bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ kareyyaṃ, tvaṃ vā'ti.
Dubbacā kho bhante, bhagavā etarahi bhikkhū dovacassakaraṇehi dhammehi samannāgatā akkhamā appadakkhiṇaggāhino anusāsaniṃ. Yassa kassaci bhante,2 saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri3 natthi kusalesu dhammesu, ottappaṃ natthi kusalesu dhammesu, viriyaṃ natthi kusalesu dhammesu, paññā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati4, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no vuddhi.
 
Seyyathāpi bhante kālapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena, hāyati maṇḍalena hāyati ābhāya. Hāyati ārohapariṇāhena. Evameva kho bhante, yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi kusalesu dhammesu, ottappaṃ natthi kusalesu dhammesu, viriyaṃ natthi kusalesu dhammesu, paññā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no vuddhi.
 
Assaddho purisapuggalo'ti bhante, parihānametaṃ. Ahiriko purisapuggalo'ti bhante, parihānametaṃ. Anottāpī purisapuggalo'ti bhante, parihānametaṃ. Kusīto purisapuggalo'ti bhante, parihānametaṃ. Duppañño purisapuggalo'ti bhante parihānametaṃ. Kodhano purisapuggalo'ti bhante, parihānametaṃ. Upanāhī purisapuggalo'ti bhante, parihānametaṃ. Na santi bhikkhū ovādakā'ti bhante, parihānametaṃ.
 
Yassa kassaci bhante, saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi kusalesu dhammesu, ottappaṃ atthi kusalesu dhammesu, viriyaṃ atthi kusalesu dhammesu, paññā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni.
 
Seyyathāpi bhante, juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena, vaḍḍhati maṇḍalena, [PTS Page 207] [\q 207/] vaḍḍhati ābhāya, vaḍḍhati ārohapariṇāhena. Evameva kho bhante yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi kusalesu dhammesu, ottappaṃ atthi kusalesu dhammesu, viriyaṃ atthi kusalesu dhammesu, paññā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni.
 
-------------------
1. Rājagahe 2. Bhante bhikkhuno sī 1, 3. Hirī - machasaṃ.
4. Āgacchanti - simu. Viharati phevane, machasaṃ - syā.
 
[BJT Page 316] [\x 316/]
 
Saddho purisapuggalo'ti bhante, aparihānametaṃ. Hirimā purisapuggalo'ti bhante, aparihānametaṃ. Ottāpī purisapuggalo'ti bhante, aparihānametaṃ āraddhaviriyo purisapuggalo'ti bhante, aparihānametaṃ. Paññavā purisapuggalo'ti bhante, aparihānametaṃ. Akkodhano purisapuggalo'ti bhante, aparihānametaṃ. Anupanāhī purisapuggalo'ti bhante, aparihānametaṃ. Santi bhikkhū ovādakā'ti bhante, aparihānametanti.
Sādhu sādhu kassapa, yassa kassaci kassapa, saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi kusalesu dhammesu, ottappaṃ natthi kusalesu dhammesu, viriyaṃ natthi kusalesu dhammesu. Paññā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no vuddhi.
 
Seyyathāpi kassapa, kālapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena, hāyati maṇḍalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohapariṇāhena, evameva kho kassapa, yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi kusalesu dhammesu, ottappaṃ natthi kusalesu dhammesu, viriyaṃ natthi kusalesu dhammesu, paññā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā rattī vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no vuddhi.
 
Assaddho purisapuggalo'ti kassapa, parihānanametaṃ. Ahiriko purisapuggalo'ti kassapa, parihānametaṃ anottāpī purisapuggalo'ti kassapa, parihānametaṃ. Kusīto purisapuggalo'ti kassapa, parihānametaṃ. Duppañño purisapuggalo'ti kassapa parihānametaṃ. Kodhano purisapuggalo'ti kassapa, parihānametaṃ. Upanāhī purisapuggalo'ti kassapa, parihānamehataṃ. Na santi bhikkhū ovādakā'ti kassapa, parihānametaṃ.
 
Yassa kassaci kassapa, saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi kusalesu dhammesu, ottappaṃ atthi kusalesu dhammesu, viriyaṃ atthi kusalesu dhammesu, paññā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni.
 
Seyyathāpi kassapa, juṇhapakkhe candassa yā ratti vā [PTS Page 208] [\q 208/] divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena, vaḍḍhati maṇḍalena, vaḍḍhati ābhāya, vaḍḍhati ārohapariṇāhena. Evameva kho kassapa, yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi kusalesu dhammesu, ottappaṃ atthi kusalesu dhammesu, viriyaṃ atthi kusalesu dhammesu, paññā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni.
 
Saddho purisapuggalo'ti kassapa, aparihānametaṃ. Hirimā purisapuggalo'ti kassapa, aparihānametaṃ. Ottāpī purisapuggalo'ti kassapa, aparihānametaṃ āraddhaviriyo purisapuggalo'ti kassapa, aparihānametaṃ. Paññavā purisapuggalo'ti kassapa, aparihānametaṃ. Akkodhano purisapuggalo'ti kassapa, aparihānametaṃ. Anupanāhī purisapuggalo'ti kassapa, aparihānametaṃ. Santi bhikkhū ovādakā'ti kassapa, aparihānametanti.
 
[BJT Page 318] [\x 318/]
 
4. 1. 8
Tatiya ovādasuttaṃ
 
291. Sāvatthiyaṃ1 -
Atha kho āyasmā mahākassapo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ mahākassapaṃ bhagavā etadavoca: ''ovada kassapa, bhikkhū, karohi kassapa, bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ. Ahaṃ vā kassapa, bhikkhū2 ovadeyaṃ, tvaṃ vā. Ahaṃ vā bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ kareyyaṃ, tvaṃ vā'ti.
 
Dubbacā kho bhante,3 etarahi bhikkhū, dovacassakaraṇehi dhammehi samannāgatā, akkhamā, appadakkhiṇaggāhino anusāsaninti.
 
Tathā hi pana kassapa, pubbe therā bhikkhū āraññakā ceva ahesuṃ āraññakattassa ca vaṇṇavādino. Piṇḍapātikā ceva ahesuṃ piṇḍapātikattassa ca vaṇṇavādino. Paṃsukūlikā ceva ahesuṃ paṃsukulikattassa ca vaṇṇavādino. Tecīvarikā ceva ahesuṃ tecīvarikattassa ca vaṇṇavādino. Appicchā ceva ahesuṃ appicchatāya ca4 vaṇṇavādino santuṭṭhā ceva ahesuṃ santuṭṭhiyā5 ca vaṇṇavādino. Pavivittā ceva ahesuṃ pavivekassa ca vaṇṇavādino. Asaṃsaṭṭhā ceva [PTS Page 209] [\q 209/] ahesuṃ asaṃsaggassa ca vaṇṇavādino. Āraddhaviriyā ceva ahesuṃ viriyārambhassa ca vaṇṇavādino.
 
Tatra yo hoti bhikkhu āraññako ceva āraññakattassa ca vaṇṇavādī, piṇḍapātiko ceva piṇḍapātikattassa ca vaṇṇavādī, paṃsukūliko ceva paṃsukūlikattassa ca vaṇṇavādī, tecīvariko ceva tecīvarikattassa ca vaṇṇavādī, appiccho ceva appicchatāya ca vaṇṇavādī, santuṭṭho ceva santuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, pavivitto ceva pavivekassa ca vaṇṇavādī, asaṃsaṭṭho ceva asaṃsaggassa ca vaṇṇavādī, āraddhaviriyo ceva viriyārambhassa ca vaṇṇavādī, taṃ therā bhikkhū āsanena nimanetanti ''ehi bhikkhu, ko nāmāyaṃ6 bhikkhu, bhaddako vatāyaṃ bhikkhu, sikkhākāmo vatāyaṃ bhikkhu, ehi bhikkhu, idaṃ āsanaṃ nisīdāhī''ti.
 
Tatra kassapa, navānaṃ bhikkhūnaṃ evaṃ hoti. 'Yo kira so hoti bhikkhū āraññako ceva āraññakattayā ca vaṇṇavādī, piṇḍapātiko ceva piṇḍapātikattayā ca vaṇṇavādī, paṃsakulīko ceva paṃsakūlikattayā ca vaṇṇavādī, tecīvariko ceva tecīvarikattayā ca vaṇṇavādī, appiccho ceva appicchatāya ca vaṇṇavādī, santuṭṭho ceva santuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, pavivitto ceva pavivekassa ca vaṇṇavādī, asaṃsaṭṭho ceva asaṃsaggassa ca vaṇṇavādī, āraddhaviriyo ceva viriyārambhassa ca vaṇṇavādī, taṃ therā bhikkhū āsanena nimattenti ''ehi bhikkhu ko nāmāyaṃ, bhaddako vatāyaṃ bhikkhu sikkhākāmovatāyaṃ bhikkhu ''ehi bhikkhu, idaṃ āsanaṃ nisīdāhī'ti. Te tathattāya paṭipajjanti. Tesaṃ taṃ hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāya.
 
-----------------------
1. Rājagahe kalandaka nivāpe-machasaṃ, syā. 2. Bhikkhūnaṃ-machasaṃ. 3. Bhante bhagavā-sīmu. 4. Appicchāya ca- sīmu, sī 2. 5. Santuṭṭhitāya ca - sī 2.
6.Konāmo ayaṃ- sīmu sī 1, 2.
 
[BJT Page 320] [\x 320/]
 
Etarahi pana kassapa, therā bhikkhū na ceva āraññakā na ca āraññakattassa ca vaṇṇavādino. Na ceva piṇḍapātikā na ca piṇḍapātikattassa ca vaṇṇavādino. Na ceva paṃsukūlikā na ca paṃsukūlikattassa ca vaṇṇavādino. Na ceva tecīvarikā na ca tecīvarikattassa ca vaṇṇavādino. Na ceva appicchā na ca appicchatāya ca vaṇṇavādino. Naceva santuṭṭhā na ca santuṭṭhiyā ca vaṇṇavādino. Na ceva pavivittā na ca pavivekassa ca vaṇṇavādino. Na ceva asaṃsaṭṭhā na ca asaṃsaggassa ca vaṇṇavādino. Na [PTS Page 210] [\q 210/] ceva āraddhaviriyā na ca viriyārambhassa ca vaṇṇavādino.
 
Tatra yo hoti bhikkhu ñāto yasassī lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ, taṃ therā bhikkhū āsanena nimantenti ''ehi bhikkhu, ko nāmāyaṃ bhikkhu, bhaddako vatāyaṃ bhikkhu, sabrahmacārikāmo vatāyaṃ bhikkhu, ehi bhikkhu, idaṃ āsanaṃ, nisīdāhī''ti.
 
Tatra kassapa, navānaṃ bhikkhūnaṃ evaṃ hoti: ''yo kira so hoti bhikkhu ñāto yasassī lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ, taṃ therā bhikkhū āsanena nimanteti ''ehi bhikkhu ko nāmāyaṃ bhikkhu, bhaddakako vatāyaṃ bhikkhu: sabrahmacārikāmo vatāyaṃ bhikkhu, ehi bhikkhū, idaṃ āsanaṃ, nisīdāhī'ti. Te tathattāya paṭipajjanti tesaṃ taṃ hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya.
 
Yaṃ hi taṃ kassapa, sammāvadamāno vadeyya upaddutā brahmacārī brahmacārūpaddavena, abhibhavanā1 brahmacārī brahmacārābhibhavanenā'ti.2 Evaṃ hi taṃ kassapa, sammāvadanto vadeyya2 upaddutā brahmacārī brahmacārupaddavena abhibhavanā brahmacārī brahmacārābhibhavanenā'ti.
 
4. 1. 9
 
Jhānābhiññāsuttaṃ
 
292. Sāvatthiyaṃ-
Ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamajjhānaṃ upasampajja viharāmi. [PTS Page 211] [\q 211/] kassapo'pī bhikkhave, yāvade4 ākaṅkhati vivicce va kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamajjhānaṃ upasampajja viharati.
 
-------------------
1. Abhipatthanā - machasaṃ, 2. Brahmacārī abhipatthantoti - machasaṃ.
3. Kīhābhiñña - machasaṃ. 4. Yāvade - machasaṃ.
 
[BJT Page 322] [\x 322/]
 
Ahaṃ bhikkhave, yāvade1 ākaṅkhāmi vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade1 ākaṅkhati vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
 
Ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharāmi, sato ca sampajāno. Sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedemi. Yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti 'upekkhako satimā sukhavihārī'ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati, sato ca sampajāno. Sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedeti. Yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti 'upekkhako satimā sukhavihārī'ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasmapajja viharati.
 
Ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sukhassa ca pahāṇā dukkhassa ca pahāṇā pubbeva somanassa domanassānaṃ atthagamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sukhassa ca pahāṇā dukkhassa ca pahaṇā pubbeva somanassa domanassānaṃ atthagamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
 
Ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthagamā nānattasaññānaṃ amanasikārā 'ananto ākāso'ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthagamā nānattasaññānaṃ amanasikārā 'ananto ākāso'ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati.
 
Ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. [PTS Page 212] [\q 212/] kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati.
 
Ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma 'natthi kiñcī'ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma 'natthi kiñcī'ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati.
 
Ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati.
 
Ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti saññāvedayita nirodhaṃ upasampajja viharati.
 
---------------
1. Yāvadeva - sīmu.
 
[BJT Page 324] [\x 324/]
 
Ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhomi: eko'pi hutvā bahudhā homi. Bahudhā'pi hutvā eko homi. Āvībhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbaṃ asajjamāno gacchāmi. Seyyathāpi ākāse. Paṭhaviyā'pi ummujjanimujjaṃ karomi seyyathāpi udake. Udake'pi abhejjamāne gacchāmi seyyathāpi paṭhaviyaṃ. Ākāse'pi pallaṅkena caṅkamāmi1 seyyathāpi pakkhi sakuṇo. Imepi candimasuriye evammahiddhike evammahānubhāve pāṇinā parāmasāmi parimajjāmi. Yāva brahmalokā'pi kāyena vasaṃ vattemi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti. Eko'pi hutvā bahudhā hoti. Bahudhā'pi hutvā eko hoti. Āvībhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropakāraṃ tiropabbaṃ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse. Paṭhaviyā'pi ummujjanimujjaṃ karoti seyyathāpi udake. Udake'pi abhejjamāne gacchati seyyathāpi paṭhaviyaṃ. Ākāse'pi pallaṅkhena caṅkamati seyyathāpi pakkhi sakuṇo. Imepi candimasuriye evammahiddhike evammahānubhāve pāṇinā parāmasati parimajjati. Yāva brahmalokā'pi kāyena vasaṃ vatteti.
 
Ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāmi, dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati dibbāya sotadhātuyā ubho sadde suṇāti, dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca.
 
[PTS Page 213] [\q 213/] ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi, parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi: sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāmi. Vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāmi. Sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāmi. Vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāmi. Samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāmi. Vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāmi. Saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ cittanti pajānāmi. Vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāmi. Mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāmi. Amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāmi. Sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāmi. Anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāmi. Samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāmi. Asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāmi. Vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajānāmi. Avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti. Sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti. Vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāti. Sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāti. Vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāti. Samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāti. Vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāti. Saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ cittanti pajānāti. Vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāti. Mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāti. Amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāti. Sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāti. Anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāti. Samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāti. Asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāti. Vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajānāti. Avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāti.
 
Ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi - seyyathīdaṃ.''Ekampi jātiṃ dve'pi jātiyo tisso'pi jātiyo catasso'pi jātiyo pañcapi' jātiyo dasa'pi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi, aneke'pi saṃvaṭṭakappe aneke'pi vivaṭṭakappe aneke'pi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe ''amutrāsiṃ evaṃ nāmo evaṃ gotto evaṃ vaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ. Tatrāpāsiṃ evannāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno''ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathīdaṃ: ''ekampi jātiṃ dve'pi jātiyo tisso'pi jātiyo catasso'pi jātiyo pañca'pi jātiyo dasa'pi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi, aneke'pi saṃvaṭṭakappe aneke'pi vivaṭṭakappe aneke'pi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe ''amutrāsiṃ evaṃ nāmo evaṃ gotto evaṃ vaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra udapādiṃ. Tatrāpāsiṃ evannāmo evaṃgotto. Evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno''ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
 
-------------------
1. Kamāmi - machasaṃ.
 
[BJT Page 326] [\x 326/]
 
Ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi: [PTS Page 214] [\q 214/] cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi. 'Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā'ti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi: cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati. Cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. 'Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā'ti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati: cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.
 
Ahaṃ bhikkhave, āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī'ti.
 
4. 1. 10
 
Bhikkhunūupassayasuttaṃ
 
293. Ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākassapo sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho āyasmā ānando pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā [PTS Page 215] [\q 215/] pattacīvaramādāya yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavoca: ''āyāma bhante, kassapa, yenaññataro bhikkhunūpassayo tenupasaṅkamissamā''ti.
 
Gaccha tvaṃ āvuso ānanda, bahukicco tvaṃ bahukaraṇīyo'ti.
 
Dutiyampi kho āyasmā ānando āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavoca: ''āyāma bhante kassapa, yenaññataro bhikkhunūpassayo tenupasaṅkamissāmā''ti.
 
Gaccha tvaṃ āvuso ānanda, bahukicco tvaṃ bahukaraṇīyo'ti.
 
Tatiyampi kho āyasmā ānando, āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavoca: ''āyāma bhante kassapa, yenaññataro bhikkhunūpassayo tenupasaṅkamissāmā''ti.
 

 
[BJT Page 328] [\x 328/]
 
Atha kho āyasmā mahākassapo pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āyasmatā ānandena pacchāsamaṇena yenaññataro bhikkhunūpassayo tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
 
Atha kho sambahulā bhikkhuniyo yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākassapaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho tā bhikkhuniyo āyasmā mahākassapo dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho āyasmā mahākassapo tā bhikkhuniyo dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanāpakkami.
 
Atha kho thullatissā bhikkhunī anattamanā anattamanavācaṃ nicchāresi: ''kiṃ panayyo1 mahākassapo ayyassa ānandassa vedehamunino sammukhā dhammaṃ bhāsitabbaṃ maññati? Seyyathāpi nāma sūcivāṇijako [PTS Page 216] [\q 216/] sūcikārassa santike sūciṃ vikketabbaṃ maññeyya, evamevaṃ ayyo mahākassapo ayyassa ānandassa vedehamunino sammukhā dhammaṃ bhāsitabbaṃ maññatī''ti.
 
Assosi kho āyasmā mahākassapo thullatissāya bhikkhuniyā imaṃ vācaṃ bhāsamānāya. Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca: kinnu kho āvuso ānanda, ahaṃ sūcivāṇijako, tvaṃ sūcikāro? Udāhu ahaṃ sūcikāro, tvaṃ sūcivāṇijako''ti? Khamatha2 bhante kassapa, bālo mātugāmo'ti.
 
Āgamehi tvaṃ āvuso ānanda, mā te saṃgho uttariṃ3 upaparikkhi.
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda? Api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṃghe upanīto: ''ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharatī''ti?
 
'No hetaṃ bhante. '
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: ''ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃjhānaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharatī''ti
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda? Api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharatī'ti?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso,bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: yāvade ākaṅkhāmi vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharatī'ti.
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharāmi, sato ca sampajāno. Sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedemi. Yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti 'upekkhako satimā sukhavihārī'ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati, sato ca sampajāno. Sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedeti. Yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti 'upekkhako satimā sukhavihārī'ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasmapajja viharatī'ti?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharāmi, sato ca sampajāno. Sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedemi. Yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti 'upekkhako satimā sukhavihārī'ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati, sato ca sampajāno. Sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedeti. Yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti 'upekkhako satimā sukhavihārī'ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasmapajja viharatī'ti.
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sukhassa ca pahāṇā dukkhassa ca pahāṇā pubbeva somanassa domanassānaṃ atthagamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sukhassa ca pahāṇā dukkhassa ca pahaṇā pubbeva somanassa domanassānaṃ atthagamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharatī'ti?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: " ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sukhassa ca pahāṇā dukkhassa ca pahāṇā pubbeva somanassa domanassānaṃ atthagamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sukhassa ca pahāṇā dukkhassa ca pahaṇā pubbeva somanassa domanassānaṃ atthagamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharatī'ti.
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthagamā nānattasaññānaṃ amanasikārā 'ananto ākāso'ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthagamā nānattasaññānaṃ amanasikārā 'ananto ākāso'ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharatī"ti?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthagamā nānattasaññānaṃ amanasikārā 'ananto ākāso'ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthagamā nānattasaññānaṃ amanasikārā 'ananto ākāso'ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharatī"ti.
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharatī'ti?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharatī"ti.
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma 'natthi kiñcī'ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma 'natthi kiñcī'ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharatī"ti?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma 'natthi kiñcī'ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma 'natthi kiñcī'ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharatī"ti.
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharatī'ti?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharatī'ti.
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharāmi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti saññāvedayita nirodhaṃ upasampajja viharatī'ti?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti saññāvedayita nirodhaṃ upasampajja viharatī'ti.
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhomi: eko'pi hutvā bahudhā homi. Bahudhā'pi hutvā eko homi. Āvībhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbaṃ asajjamāno gacchāmi. Seyyathāpi ākāse. Paṭhaviyā'pi ummujjanimujjaṃ karomi seyyathāpi udake. Udake'pi abhejjamāne gacchāmi seyyathāpi paṭhaviyaṃ. Ākāse'pi pallaṅkena caṅkamāmi1 seyyathāpi pakkhi sakuṇo. Imepi candimasuriye evammahiddhike evammahānubhāve pāṇinā parāmasāmi parimajjāmi. Yāva brahmalokā'pi kāyena vasaṃ vattemi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti. Eko'pi hutvā bahudhā hoti. Bahudhā'pi hutvā eko hoti. Āvībhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropakāraṃ tiropabbaṃ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse. Paṭhaviyā'pi ummujjanimujjaṃ karoti seyyathāpi udake. Udake'pi abhejjamāne gacchati seyyathāpi paṭhaviyaṃ. Ākāse'pi pallaṅkhena caṅkamati seyyathāpi pakkhi sakuṇo. Imepi candimasuriye evammahiddhike evammahānubhāve pāṇinā parāmasati parimajjati. Yāva brahmalokā'pi kāyena vasaṃ vattetī'ti?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhomi: eko'pi hutvā bahudhā homi. Bahudhā'pi hutvā eko homi. Āvībhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbaṃ asajjamāno gacchāmi. Seyyathāpi ākāse. Paṭhaviyā'pi ummujjanimujjaṃ karomi seyyathāpi udake. Udake'pi abhejjamāne gacchāmi seyyathāpi paṭhaviyaṃ. Ākāse'pi pallaṅkena caṅkamāmi1 seyyathāpi pakkhi sakuṇo. Imepi candimasuriye evammahiddhike evammahānubhāve pāṇinā parāmasāmi parimajjāmi. Yāva brahmalokā'pi kāyena vasaṃ vattemi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti. Eko'pi hutvā bahudhā hoti. Bahudhā'pi hutvā eko hoti. Āvībhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropakāraṃ tiropabbaṃ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse. Paṭhaviyā'pi ummujjanimujjaṃ karoti seyyathāpi udake. Udake'pi abhejjamāne gacchati seyyathāpi paṭhaviyaṃ. Ākāse'pi pallaṅkhena caṅkamati seyyathāpi pakkhi sakuṇo. Imepi candimasuriye evammahiddhike evammahānubhāve pāṇinā parāmasati parimajjati. Yāva brahmalokā'pi kāyena vasaṃ vattetī'ti.
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāmi, dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati dibbāya sotadhātuyā ubho sadde suṇāti, dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāmi, dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati dibbāya sotadhātuyā ubho sadde suṇāti, dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca?
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi, parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi: sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāmi. Vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāmi. Sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāmi. Vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāmi. Samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāmi. Vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāmi. Saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ cittanti pajānāmi. Vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāmi. Mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāmi. Amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāmi. Sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāmi. Anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāmi. Samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāmi. Asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāmi. Vimuttaṃ vā cittaṃ vimutta cittanti pajānāmi. Avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāmi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti. Sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti. Vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāti. Sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāti. Vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāti. Samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāti. Vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāti. Saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ cittanti pajānāti. Vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāti. Mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāti. Amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāti. Sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāti. Anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāti. Samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāti. Asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāti. Vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajānāti. Avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānātī'ti?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi, parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi: sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāmi. Vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāmi. Sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāmi. Vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāmi. Samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāmi. Vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāmi. Saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ cittanti pajānāmi. Vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāmi. Mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāmi. Amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāmi. Sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāmi. Anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāmi. Samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāmi. Asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāmi. Vimuttaṃ vā cittaṃ vimutta cittanti pajānāmi. Avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti. Sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti. Vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāti. Sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāti. Vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāti. Samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāti. Vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāti. Saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ cittanti pajānāti. Vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāti. Mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāti. Amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāti. Sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāti. Anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāti. Samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāti. Asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāti. Vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajānāti. Avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānātī'ti.
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi - seyyathīdaṃ.''Ekampi jātiṃ dve'pi jātiyo tisso'pi jātiyo catasso'pi jātiyo pañcapi'jātiyo dasa'pi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi, aneke'pi saṃvaṭṭakappe aneke'pi vivaṭṭakappe aneke'pi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe ''amutrāsiṃ evaṃ nāmo evaṃ gotto evaṃ vaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ. Tatrāpāsiṃ evannāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno''ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathīdaṃ: ''ekampi jātiṃ dve'pi jātiyo tisso'pi jātiyo catasso'pi jātiyo pañca'pi jātiyo dasa'pi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi, aneke'pi saṃvaṭṭakappe aneke'pi vivaṭṭakappe aneke'pi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe ''amutrāsiṃ evaṃ nāmo evaṃ gotto evaṃ vaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra udapādiṃ. Tatrāpāsiṃ evannāmo evaṃgotto. Evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno''ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussaratī'ti?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi - seyyathīdaṃ.''Ekampi jātiṃ dve'pi jātiyo tisso'pi jātiyo catasso'pi jātiyo pañcapi'jātiyo dasa'pi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi, aneke'pi saṃvaṭṭakappe aneke'pi vivaṭṭakappe aneke'pi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe ''amutrāsiṃ evaṃ nāmo evaṃ gotto evaṃ vaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ. Tatrāpāsiṃ evannāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno''ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathīdaṃ: ''ekampi jātiṃ dve'pi jātiyo tisso'pi jātiyo catasso'pi jātiyo pañca'pi jātiyo dasa'pi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi, aneke'pi saṃvaṭṭakappe aneke'pi vivaṭṭakappe aneke'pi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe ''amutrāsiṃ evaṃ nāmo evaṃ gotto evaṃ vaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra udapādiṃ. Tatrāpāsiṃ evannāmo evaṃgotto. Evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno''ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussaratī'ti.
 
Taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi: cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi. 'Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā'ti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi: cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi. Ānando'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati. Cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. 'Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā'ti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati: cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānātī'ti?
 
"No hetaṃ bhante"
 
Ahaṃ kho āvuso, bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto: "ahaṃ bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi: cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi. 'Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā'ti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi: cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi. Kassapo'pi bhikkhave, yāvade ākaṅkhati dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati. Cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. 'Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā'ti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati: cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānātī'ti.
 
(Navannaṃ anupubbavihārasamāpattīnaṃ pañcannañca abhiññānaṃ peyyālo4)
 
-----------------------
1. Pana ayyo-machasaṃ, syā, [pts. 2.] Khama - machasaṃ. 3. Uttari - machasaṃ. 4. Abhiññānaṃ vitthāro veditabbo - machasaṃ,
 
[BJT Page 330] [\x 330/]
 
[PTS Page 217] [\q 217/] taṃ kiṃ maññasi āvuso ānanda, api nu tvaṃ bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto ''ahaṃ bhikkhave, āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmi. Ānando'pi bhikkhave, āsavānaṃ khayā anāsavaṃ ceto vimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī''ti?
 
'No hetaṃ bhante. '
 
Ahaṃ kho āvuso bhagavato sammukhā bhikkhusaṅghe upanīto ''ahaṃ bhikkhave, āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā viharāmi. Kassapo'pi bhikkhave āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī''ti.
 
Sattaratanaṃ vā so āvuso nāgaṃ aḍḍhaṭṭharatanaṃ vā tālapattikāya chādetabbaṃ maññeyya, yo me cha abhiññā chādetabbaṃ maññeyyā'ti.
 
Cavittha ca pana thullatissā bhikkhunī brahmacariyambhā'ti.
 
4. 1. 11.
Cīvarasuttaṃ
 
294. Ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākassapo rājagahe viharati vephavane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā ānando dakkhiṇāgirismiṃ1 cārikaṃ carati mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ. Tena kho pana samayena āyasmato ānandassa tiṃsamattā saddhivihārino bhikkhū sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyavattā bhavanti yebhuyyena kumārabhūtā. [PTS Page 218] [\q 218/] atha kho āyasmā ānando dakkhiṇāgirismiṃ yathābhirantaṃ2 cārikaṃ caritvā yena rājagahaṃ vephavanaṃ kalandakanivāpo, yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkakami. Upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākassapaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ āyasmā mahākassapo etadavoca:
 
''Kati nu kho āvuso ānanda atthavase paṭicca bhagavatā kulesu tikabhojanaṃ paññattanti?"
 
Tayo kho bhante kassapa, atthavase paṭicca bhagavatā kulesu tikabhojanaṃ paññattaṃ: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihāraya, mā pāpicchā pakkhaṃ nissāya saṃghaṃ bhindeyyuṃ, kulānuddayatāya ca.3 Ime kho bhante kassapa, tayo atthavase paṭicca bhagavatā kulesu tikabhojanaṃ paññattanti.
 
------------------------
1. Dakkhiṇagirismiṃ - machasaṃ. 2. Yathābhirattaṃ - sīmu, sī 1, 2
3. Kulānudakatāya ca - syā.
[BJT Page 332] [\x 332/]
 
Atha kiñcarahi tvaṃ āvuso ānanda, imehi navehi bhikkhūhi indriyesu aguttadvārehi bhojane amattaññūhi jāgariyaṃ ananuyuttehi saddhiṃ cārikaṃ carasi? Sassaghātaṃ maññe carasi. Kulūpaghātaṃ maññe carasi olujjati1 kho te āvuso ānanda, parisā. Palujjanti kho te āvuso navappāyā na cāyaṃ kumārako mattamaññātī'ti.
 
''Api me bhante, kassapa, sirasmiṃ palitāni jātāni. Atha ca pana mayaṃ ajjāpi āyasmato mahākassapassa kumārakavādā na muccāmā''ti.
 
[PTS Page 219] [\q 219/] tathā hi pana tvaṃ āvuso ānanda, imehi navehi bhikkhūhi indriyesu aguttadvārehi bhojane amattaññūhi jāgariyaṃ ananuyuttehi saddhiṃ cārikaṃ carasi? Sassaghātaṃ maññe carasi. Kulūpaghātaṃ maññe carasi olujjati1 kho te āvuso ānanda, parisā. Palujjanti kho te āvuso navappāyā na cāyaṃ kumārako mattamaññātī'ti.
 
Assosi kho thullanandā bhikkhunī ''ayyena kira mahākassapena ayyo ānando vedehamuni kumārakavādena apasādito''ti. Atha kho thullanandā bhikkhunī anattamanā anattamanavācaṃ nicchāresi. ''Kiṃ pana ayyo mahākassapo aññatitthiyapubbo samāno ayyaṃ ānandaṃ vedehamuniṃ kumārakavādena apasādetabbaṃ maññatī''ti.
 
Assosi kho āyasmā mahākassapo thullanandāya bhikkhuniyā imaṃ vācaṃ bhāsamānāya. Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca: tagghāvuso ānanda, thullanandāya bhikkhuniyā sahasā appaṭisaṅkhā vācā bhāsitā. Yatohaṃ2 āvuso kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, nābhijānāmi aññaṃ satthāraṃ uddisituṃ aññatra tena bhagavatā arahatā sammāsambuddhena.
 
Pubbe me āvuso agāriyabhūtassa sato etadahosi. ''Sambādho gharāvāso rajāpatho3, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ, yannūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya''nti. So kho ahaṃ4āvuso aparena samayena paṭapilotikānaṃ [PTS Page 220] [\q 220/] saṅghāṭiṃ karitvā5 ye loke arahanto te udissa kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthīni acchādetvā āgarasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ.
 
-------------------1. Ullujjati-sīmu, sīmu aṭṭhakathā. 2. Yatvāhaṃ-machasaṃ. Yato khohaṃ-sī1, 2. 3. Rajopatho-sīmu. 4. So khvāhaṃ-machasaṃ, syā [pts. 5.] Kāretvā-machasaṃ
 
[BJT Page 334] [\x 334/]
 
So evaṃ pabbajito samāno addhānamaggapaṭipanno addasaṃ bhagavantaṃ antarā ca rājagahaṃ antarā ca nālandaṃ bahuputtena cetiye nisinnaṃ. Disvāna me etadahosi: satthārañca vatāhaṃ passeyyaṃ bhagavantameva passeyyaṃ, sugatañca vatāhaṃ passeyyaṃ bhagavantameva passeyyaṃ, sammāsambuddhañca vatāhaṃ passeyyaṃ bhagavantameva passeyyanti. So khohaṃ āvuso tattheva bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca: ''sattā me bhante bhagavā. Sāvakohamasmi. Sattā me bhante bhagavā. Sāvakohamasmī''ti.
 
Evaṃ vutte maṃ āvuso, bhagavā etadavoca: ''yo kho kassapa, evaṃ sabbacetasā samannāgataṃ sāvakaṃ ajānaññeva vadeyya jānāmī'ti, apassaññeva vadeyya passāmī'ti, muddhā'pi tassa vipateyya. Ahaṃ kho pana kassapa, jānaññeva vadāmi jānāmī'ti, passaññeva vadāmi passāmī''ti.
 
Tasmātiha te kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ: ''tibbaṃ me hirottappaṃ paccupaṭṭhitaṃ bhavissati theresu navesu1 majjhamesū''ti. Evaṃ hi te kassapa, sikkhitabbaṃ.
 
Tasmātiha te kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ: ''yaṃ kiñci dhammaṃ suṇissāmi.2 Kusalūpasaṃhitaṃ, sabbaṃ taṃ aṭṭhikatvā manasikatvā sabbacetasā samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇissāmī''ti. Evaṃ hi te kassapa, sikkhitabbaṃ.
 
Tasmātiha te kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ ''sātasahagatā ca me kāyagatāsati na vijahissatī''ti. Evaṃ hi te kassapa, sikkhitabbanti.
 
Atha kho maṃ āvuso, bhagavā iminā ovādena ovāditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
 
[PTS Page 221] [\q 221/] sattāhameva kho ahaṃ āvuso sāṇo3 raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjiṃ. Atha aṭṭhamiyā aññā udapādi.
 
Atha kho āvuso, bhagavā maggā okkamma yenaññataraṃ rukkhamūlaṃ tenupasaṅkami. Atha khohaṃ āvuso, paṭapilotīnaṃ saṃghāṭiṃ catugguṇaṃ paññāpetvā bhagavantaṃ etadavocaṃ: ''idha bhante, bhagavā nisīdatu, yaṃ mamassa4 dīgharattaṃ hitāya sukhāyā''ti. Nisīdi kho āvuso bhagavā paññatte āsane. Nisajja kho maṃ āvuso bhagavā etadavoca: ''mudukā kho tyāyaṃ kassapa, paṭapilotīnaṃ saṃghāṭī''ti. Patigaṇhātu me bhante, bhagavā paṭapilotīnaṃ saṃghāṭi, anukampaṃ upādāyā'ti.
 
---------------------
1. Navakesu- sīmu 2. Sussāmi-sīmu, [pts.] Sī 1, 2
3. Sarano-machasaṃ
4. Mama assa - sīmu, sī1.
 
[BJT Page 336] [\x 336/]
 
Dhāressasi pana me tvaṃ kassapa, sāṇāni paṃsukulāni nibbasanānī'ti? Dhāressāmahaṃ bhante, bhagavato sāṇāni paṃsukulāni nibbasanānī'ti.
 
So kho ahaṃ āvuso, paṭapilotīnaṃ saṃghāṭiṃ bhagavato pādāsiṃ. Ahaṃ pana bhagavato sāṇāni paṃsukulāni nibbasanānā paṭipajjiṃ. Yaṃ hi taṃ āvuso, sammā vadamāno vadeyya ''bhagavato putto oraso mukhato jāto dhammajo dhammanimmito dhammadāyādo paṭiggahetā.1 Sāṇāni paṃsukulāni nibbasanānī''ti, mamaṃ taṃ sammā vadamāno vadeyya ''bhagavato putto oraso mukhato jāto dhammajo dhammanimmito dhammadāyādo paṭiggahetā sāṇāni paṃsukūlāni nibbasanānī''ti.
 
Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ [PTS Page 222] [\q 222/] vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihārāmi.
 
Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi.
 
"Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharāmi, sato ca sampajāno. Sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedemi. Yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti 'upekkhako satimā sukhavihārī'ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi.
 
"Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi sukhassa ca pahāṇā dukkhassa ca pahāṇā pubbeva somanassa domanassānaṃ atthagamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi.
 
"Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthagamā nānattasaññānaṃ amanasikārā 'ananto ākāso'ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi.
 
"Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma 'anantaṃ viññāṇa'nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi.
 
"Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma 'natthi kiñcī'ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi.
 
"Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi.
 
"Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharāmi.
 
"Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhomi: eko'pi hutvā bahudhā homi. Bahudhā'pi hutvā eko homi. Āvībhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbaṃ asajjamāno gacchāmi. Seyyathāpi ākāse. Paṭhaviyā'pi ummujjanimujjaṃ karomi seyyathāpi udake. Udake'pi abhejjamāne gacchāmi seyyathāpi paṭhaviyaṃ. Ākāse'pi pallaṅkena caṅkamāmi1 seyyathāpi pakkhi sakuṇo. Imepi candimasuriye evammahiddhike evammahānubhāve pāṇinā parāmasāmi parimajjāmi. Yāva brahmalokā'pi kāyena vasaṃ vattemi.
 
"Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāmi, dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca.
 
"Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi, parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi: sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāmi. Vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāmi. Sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāmi. Vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāmi. Samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāmi. Vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāmi. Saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ cittanti pajānāmi. Vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāmi. Mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāmi. Amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāmi. Sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāmi. Anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāmi. Samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāmi. Asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāmi. Vimuttaṃ vā cittaṃ vimutta cittanti pajānāmi. Avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāmi.
 
"Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi - seyyathīdaṃ.''Ekampi jātiṃ dve'pi jātiyo tisso'pi jātiyo catasso'pi jātiyo pañcapi'jātiyo dasa'pi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi, aneke'pi saṃvaṭṭakappe aneke'pi vivaṭṭakappe aneke'pi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe ''amutrāsiṃ evaṃ nāmo evaṃ gotto evaṃ vaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ. Tatrāpāsiṃ evannāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno''ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi.
 
"Ahaṃ kho āvuso, yāvade ākaṅkhāmi dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi: cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi. 'Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā'ti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi: cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi.
 
Ahaṃ kho āvuso āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmi.
 
Sattaratanaṃ vā so āvuso3 nāgaṃ aḍḍhaṭṭharatanaṃ vā tālapattikāya chādetabbaṃ maññeyya, yo me abhiññā chādetabbaṃ maññeyyā'ti.
 
Cavittha ca pana thullanandā bhikkhunī brahmacariyasmā'ti.
 
4. 1. 12
Tathāgata parammaraṇasuttaṃ
 
295. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca mahākassapo āyasmā ca sāriputto bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye. Atha kho āyasmā sāriputto sāyanhasamayaṃ patisallānā vuṭṭhito yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā mahākassapaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavoca:
 
''Kinnu kho āvuso kassapa, hoti tathāgato parammaraṇā'ti?
 
Abyākataṃ kho etaṃ āvuso, bhagavatā ''hoti tathāgato parammaraṇā''ti.
 
--------------------
1. Paṭiggahitāni-machasaṃ, syā, [pts.] Paṭiggahito-sī 1, 2
2. Abhiññāṇaṃ evaṃ vitthāretabbaṃ-sīmu.
3. Sattaratanaṃ vā āvuso-machasaṃ, [pts.]
 
[BJT Page 338] [\x 338/]
 
Kiṃ panāvuso, na hoti tathāgato parammaraṇā'ti?
 
Etampi1 kho āvuso, abyākataṃ bhagavatā ''na hoti tathāgato parammaraṇā''ti.
[PTS Page 223] [\q 223/] kinnu kho āvuso, hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā'ti?
 
Abyākataṃ kho etaṃ āvuso bhagavatā, ''hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā''ti.
 
Kiṃ panāvuso, neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā'ti?
 
Etampi kho āvuso, abyākataṃ bhagavatā ''neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā''ti.
 
Kasmā cetaṃ āvuso, abyākataṃ bhagavatā'ti?
 
Na hetaṃ āvuso, atthasaṃhitaṃ ādibrahmacariyakaṃ, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati. Tasmā taṃ abyākataṃ bhagavatā'ti.
 
Atha kiñcarahāvuso,2 byākataṃ bhagavatā'ti?
 
Idaṃ dukkhanti kho āvuso, byākataṃ bhagavatā. Ayaṃ dukkhasamudayo'ti byākataṃ bhagavatā. Ayaṃ dukkhanirodho'ti byākataṃ bhagavatā. Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā'ti byākataṃ bhagavatā'ti.
 
Kasmā cetaṃ āvuso byākataṃ bhagavatā'ti?
 
Etaṃ hi āvuso, atthasaṃhitaṃ, etaṃ ādibrahmacariyakaṃ, etaṃ nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Tasmā taṃ bhagavatā byākatanti.
 
4. 1. 13
Saddhammapatirūpakasuttaṃ
 
296. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
 
Atha kho āyasmā mahākassapo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. [PTS Page 224] [\q 224/] ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mahākassapo bhagavantaṃ etadavoca:
 
---------------------
1. Evampi kho - machasaṃ, [pts.]
Kiñcarahi āvuso - sī 1, 2.
[BJT Page 340] [\x 340/]
 
Ko nu kho bhante, hetu ko paccayo yena pubbe appatarāni ceva sikkhāpadāni ahesuṃ, bahutarā ca bhikkhu aññāya saṇṭhahiṃsu? Ko pana bhante. Hetu ko paccayo yenetarahi bahutarāni ceva sikkhāpadāni appatarā ca bhikkhū aññāya saṇṭhahantī'ti?
 
Evaṃ hetaṃ kassapa, hoti. Sattesu hāyamānesu, saddhamme antaradhāyamāne, bahutarāni ceva sikkhāpadāni honti. Appatarā ca bhikkhū aññāya saṇṭhahanti.
 
Na tāva kassapa, saddhammassa antaradhānaṃ hoti, yā ca na saddhammapatirūpakaṃ loke uppajjati. Yato ca kho kassapa, saddhammapatirūpakaṃ loke uppajjati, atha saddhammassa antaradhānaṃ hoti. Seyyathāpi kassapa, na tāva jātarūpassa antaradhānaṃ hoti. Yāca na jātarūpapatirūpakaṃ loke uppajjati. Yato ca kho kassapa, jātarūpapatirūpakaṃ loke uppajjati, atha jātarūpassa antaradhānaṃ hoti. Evameva kho kassapa, na tāva saddhammassa antaradhānaṃ hoti, yāca na saddhammapatirūpakaṃ loke uppajjati. Yato ca kho kassapa saddhammapatirūpakaṃ loke uppajjati, atha saddhammassa antaradhānaṃ hoti. Na kho kassapa, paṭhavīdhātu saddhammaṃ antaradhāpeti na āpodhātu saddhammaṃ antaradhāpeti na tejodhātu saddhammaṃ antaradhāpeti. Na vāyodhātu saddhammaṃ antaradhāpeti. Atha kho idheva te uppajjanti moghapurisā ye imaṃ saddhammaṃ antaradhāpenti.
 
Seyyathāpi kassapa, nāvā ādikeneva opilavati, na kho kassapa, evaṃ saddhammassa antaradhānaṃ hoti.
 
Pañca kho me kassapa, okkamaṇiyā dhammā saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattanti. Katame pañca?
 
Idha kassapa, bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo satthari agāravā viharanti appatissā, dhamme agāravā viharanti appatissā, saṅgha agāravā viharanti appatissā, [PTS Page 225] [\q 225/] sikkhāya agāravā viharanti appatissā, samādhismiṃ agāravā viharanti appatissā. Ime kho kassapa, pañca okkamaṇiyā dhammā saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattanti.
 
[BJT Page 342] [\x 342/]
 
Pañca kho me kassapa, dhammā saddhammassa ṭhitiyā asammosāya antaradhānāya saṃvattanti. Katame pañca? Idha kassapa, bhikkhu bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo satthari sagāravā viharanti sappatissā, dhamme sagāravā viharanti sappatissā, saṃghe sagāravā viharanti sappatissā, sikkhāya sagāravā viharanti sappatissā, samādhismiṃ sagāravā viharanti sappatissā. Ime kho kassapa, pañca dhammā saddhammassa ṭhitiyā asammosāya antaradhānāya saṃvattantī'ti.
 
Kassapavaggo paṭhamo.
 
Tassuddānaṃ:
Santuṭṭhañca anottāpī candopamaṃ kulūpagaṃ,
Jiṇṇaṃ tayo ca ovādā jhānābhiññā upassayaṃ,
Cīvaraṃ parammaraṇaṃ saddhammapatirūpakanti.
 
Kassapasaṃyuttaṃ samattaṃ.
 

 
[BJT Page 344] [\x 344/]